Thuật ngữ PoS – Proof of Stake hay còn gọi là Bằng chứng cổ phần đã rất phổ biến trong thị trường Crypto. Nó được coi là cơ chế đồng thuận của tương lai, sẽ thay thế cho PoW vốn yêu cầu cao về cấu hình phần cứng và tiêu tốn năng lượng. Trong bài viết này, hãy cùng mình tìm hiểu về Staking là gì (Proof of Stake), cách kiếm lợi nhuận từ staking cũng như rủi ro từ staking mang lại nhé.
Staking là gì?
Staking là hành động giữ và khóa một lượng coin nhất định để nhận được phần thưởng từ chúng. Lượng coin này có thể được khóa trong ví hoặc các nút của một dự án Blockchain trong một khoảng thời gian. Phần thưởng sẽ dựa trên công sức người dùng đã bỏ ra bao gồm: lượng coin stake & thời lượng stake.
Proof of Stake là thuật toán đồng thuận trong Blockchain. Trong đó, những người tham gia sẽ stake coin (đặt cược coin) của họ vào mạng lưới Blockchain để xác thực giao dịch và tạo khối mới. Phần thưởng (gồm phần thưởng khối và phí giao dịch) sẽ được trao cho những người tham gia PoS để làm động lực cho các đóng góp của họ.
Phân loại Staking
Ở đây mình cũng muốn làm rõ 2 khái niệm:
Staking trong cơ chế đồng thuận PoS
Tức là 1 lượng coin nhất định sẽ được đặt cược để đảm bảo cho 1 nhiệm vụ nào đó. Trong cơ chế PoS, anh em stake coin để đảm bảo, chứng minh năng lực xử lý giao dịch và tạo khối của mình, đồng thời nhận được phần thưởng với công sức bỏ ra. Việc Staking này tác động trực tiếp tới mạng lưới Blockchain.
Ví dụ điển hình là các dự án Blockchain Platform như TomoChain, IOST, OneLedger (OLT), WAX, Tron (TRX),…
Staking để nhận Reward
Người dùng sẽ dùng token của mình để stake lại vào trong hệ sinh thái của dự án. Việc Staking này không trực tiếp tham gia vào việc xác thực các giao dịch hay bất cứ nhiệm vụ gì liên quan tới các hoạt động trong mạng lưới. Tuy nhiên, dự án vẫn gọi là stake. Trên thực tế, nó mang ý nghĩa giống như lock nhiều hơn. Người dùng lock càng lâu thì nhận được phần thưởng reward càng nhiều.
Lợi ích khi Staking là gì
Đối với người tham gia staking – Staker
Lợi ích của việc Staking đối với các Staker:
Tạo nguồn thu nhập thụ động & tăng lượng coin trong thời gian Staking
Đây là lợi ích đầu tiên và rõ ràng nhất mà ai cũng có thể nhìn ra.
Thay vì việc để trên các sàn giao dịch mà không nhận gia tăng thêm số coin, anh em có thể đưa vào stake và nhận thêm số coin trong quá trình stake đó. Tất nhiên, việc này sẽ phù hợp với các anh em muốn hold đồng coin đó lâu dài. Còn nếu anh em muốn trade, mua bán liên tục thì sẽ không phù hợp.
Tiết kiệm chi phí so với cơ chế PoW: Điều này rất dễ thấy khi so sánh 1 dàn máy ASIC mới nhất với 1 máy tính cấu hình cao.
Để tham gia Staking tất nhiên, anh em phải thoả mãn một số điều kiện của dự án. Không chỉ là số lượng coin mang đi stake, mà còn có cả các yêu cầu về cấu hình máy để tham gia stake. Đặc biệt là các anh em muốn trở thành Nodes, Masternodes chính trong mạng lưới Blockchain thì chắc chắn sẽ cần các máy tính cấu hình cao hơn.
Tuy nhiên, với PoS, anh em không cần thật nhiều máy tính để chạy Nodes mà gần như chỉ cần 1 máy và cài đặt 1 lần. Việc còn lại là tăng số lượng coin Staking bên trong đó. Việc này khác biệt và tiết kiệm hơn nhiều so với việc PoW – càng nhiều máy tính cấu hình cao thì càng đào được nhiều.
Tính an toàn:Việc Staking được thực hiện an toàn vì có bản backup.
Đồng thời, trước khi chính thức Staking, anh em đã có thể tính toán tỉ lệ lợi nhuận của mình sau khoảng thời gian Staking đó như ngày giờ nào anh em được unlock, hay nếu muốn un-stake giữa chừng thì anh em mất bao lâu để nhận được coin.
Đối với các dự án
Lợi ích của việc Staking đối với các dự án:
Staking trong PoS chính là hình thức để các Blockchain nền tảng tạo tính phi tập trung cho mạng lưới của họ. Quyền lực và sức mạnh của mạng lưới lúc này sẽ được chia cho những người tham gia (Node, Masternodes…).
Tận dụng được nguồn lực bên ngoài cùng tham gia vận hành mạng lưới thông qua các Nodes.
Tạo động lực (Incentives)tham gia mạng lưới: Việc tham gia stake và nhận được phần thưởng sẽ giúp những người tham gia duy trì hoạt động của họ.
An toàn cho mạng lưới: Để thực hiện các vụ tấn công, các hacker phải nắm giữ sức mạnh 51% của mạng lưới. Việc phân tán sức mạnh đó ở các nodes khác nhau sẽ khiến cho việc gom sức mạnh của chúng để tạo các cuộc tần công là điều gần như bất khả thi.
Tác động phần nào tới giá cả của coin, mình sẽ phân tích rõ hơn ở phần dưới.
Các rủi ro khi Staking là gì
Staking là hình thức đầu tư đem lại lợi nhuận đều đặn, nhưng chúng cũng có những rủi ro nhất định:
Trong suốt thời gian Staking, lượng coin tham gia stake bị khoá lại.
Anh em sẽ không thể thực hiện bất kỳ việc mua/bán hay trading nào với lượng coin này. Việc un-stake sẽ khiến anh em không đạt được phần thưởng như mong muốn ban đầu. Thường thì để un-stake anh em cũng sẽ phải mất 1 khoảng thời gian để lấy lại số coin đã mang đi stake. Có thể khi nhận được số coin đó thì cơ hội đã qua rồi.
Không phải lúc nào Staking cũng có lời. Rủi ro lớn nhất anh em có thể gặp phải là giá coin down.
Ví dụ: Anh em stake 1,000 coin X (giá $0.1/X) với lãi suất là 30%/năm. Tới khi anh em nhận lãi thì tổng số coin nhận được sẽ là 1,300 coin X. Nhưng nếu giá chỉ còn $0.07/X thì tổng giá trị lúc này còn $91 đô la (thấp hơn $100 đô la đầu tư ban đầu).
Tác động của Staking tới giá đồng coin
Việc người dùng Staking đối với các dự án sử dụng cơ chế đồng thuận PoS có ý nghĩa quyết định đối với cả mạng lưới Blockchain đó. Việc ấy là hiển nhiên.
Nhưng với các dự án áp dụng cơ chế PoS, khi bắt đầu cho phép Staking thì nó tác động thế nào tới giá cả của đồng coin đó?
Một số tác động tới nguồn cung và lưu thông mà anh em có thể thấy ngay: Lượng coin mang đi stake sẽ bị lock trong khoảng thời gian đó. Có nghĩa là số coin này không thể tham gia lưu thông, mua bán trên các sàn giao dịch. Vì vậy, nó khiến cho lượng coin lưu thông trên thị trường giảm đi.
Về cơ bản, khi lượng cung trong thị trường giảm đi tức là độ khan hiếm của nó tăng lên, nó sẽ làm cho giá tăng. Đây là quy luật cung cầu cơ bản.
Các thông số cần chú ý khi Staking là gì
Tỉ lệ lạm phát
Đây là tỉ lệ coin mới sinh ra so với lượng coin đang được lưu hành.
Trong Staking của cơ chế PoS, phần thưởng cho các staker đến từ 2 nguồn là phí giao dịch và block mới được sinh ra. Tức là, sẽ có lượng coin mới được sinh ra đưa vào thị trường sinh ra lạm phát.
Tỉ lệ lạm phát này ảnh hưởng trực tiếp tới lượng lưu thông và giá của đồng coin đó. Đối với các coin có cơ chế PoS thì tỉ lệ lạm phát này luôn luôn có.
Thời gian lock
Đây là thời gian mà coin bị lock. Thời gian này anh em có thể chọn ngay từ đầu. Thường các dự án sẽ cho các tuỳ chọn từ đầu. Ví dụ: 1 tháng, 3 tháng, hay 1 năm… Sau khoảng thời gian này anh em mới có thể nhận lại lượng coin đã tham gia stake.
Với các Node hoặc MasterNode tham gia stake thường xác định lock luôn trong suốt thời gian làm Node. Trong thời gian ấy, họ nhận reward làm nguồn thu.
Thời gian unlock
Phần lớn các anh em đều có thể un-stake trước khi kết thúc quá trình stake. Tuy nhiên, anh em sẽ không thể nhận lại coin ngay sau khi nhấn nút “un-stake” mà thường sẽ phải mất 1 khoảng thời gian nhất định.
Các dự án tạo ra quy tắc này để việc un-stake không ảnh hưởng tới hoạt động bình thường của mạng lưới và họ có thời gian xử lý nếu lượng coin un-stake quá lớn.
Lãi suất Staking
Đây có lẽ là thông số anh em quan tâm nhiều nhất. Đây là tỉ lệ lãi anh em được nhận sau 1 khoảng thời gian Staking. Con số này càng lớn thì lượng coin nhận được sau khi stake càng lớn.
Tuy nhiên, để tối ưu nhất thì ngoài con số lãi suất cao chúng ta còn cần quan tâm tới các chỉ số khác nữa.
Xu hướng Staking trong tương lai
Staking để cạnh tranh Node, Masternode
Xu hướng này rất rõ ràng và đang diễn ra. Rất nhiều Blockchain nền tảng ra mắt gần đây đã sử dụng cơ chế đồng thuận Staking.
Việc cạnh tranh xảy ra chủ yếu với những người muốn tham gia giữa các vị trí Nodes hoặc Masternodes trong mạng lưới Blockchain. Còn với những người chỉ cần Staking vào các nodes này và nhận thưởng thì đơn giản hơn rất nhiều.
Các dịch vụ Staking bên thứ 3
Tại đây, những người sở hữu coin có thể gửi coin của họ tới Staking Pool của các bên thứ 3 này. Họ sẽ dùng lượng coin đó để ứng cử thành 1 node trong mạng lưới Blockchain và trả thưởng tương ứng với những người tham gia đóng góp.
Dự án mở khóa thanh khoản
Dễ thấy nhược điểm của Staking sẽ làm anh em bị giam vốn trong suốt thời gian Stake. Do đó, có rất nhiều dự án ra đời để giải quyết tình trạng này.
Không phải cái tên đầu tiên trong lĩnh vực này, nhưng Lidolà dự án nổi tiếng nhất với việc hỗ trợ Stake ETH 2.0. Người dùng có thể nhận lại được tài sản tương ứng là stETH trong khi vẫn có thể gửi ETH vào Stake. stETH vẫn có thể được giao dịch, vay mượn bình thường, chỉ có điều không phải chỗ nào cũng chấp nhận stETH.
Trong khoảng 2021 – 2022, các dự án bắt đầu tập trung đấu giá cho Parachain trên Kusama và Polkadot. Điều này đòi hỏi phải khóa một lượng rất lớn KSM và DOT. Từ đó hình thành nên các dự án hỗ trợ mở khóa thanh khoản cho KSM và DOT như cách Lido làm với ETH, đó là Stafi.
Tổng kết
Trên đây mình đã giới thiệu với anh em mọi thông tin cần thiết về hình thức staking là gì và những lợi nhuận cũng như rủi ro gặp phải khi tham gia staking. Hi vọng nó sẽ là nhữn skill giúp ích nhiều cho mọi người.
.png "Đăng ký tên miền")
